کشف یک ستاره تپنده پر سرعت که از خود پرتوهای گاما ساطع میکند
یک ستاره نوترونی که با سرعت غیرقابل تصور ۷۰۷ بار در ثانیه به دور خود میچرخد، ارتعاشات پرتوهای گاما از خود ساطح میکند. به طور تقریبی این ستاره ۴،۴۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد، اگرچه فاصله دقیق آن هنوز به صورت راز باقی مانده است. این جرم آسمانی همان چیزی است که به عنوان یک ستاره تپنده شناخته میشود.
در واقع یک ستاره نوترونی متراکم که به سرعت در حال چرخش بوده و از فروپاشی یک ستاره غول پیکر به جای مانده است. تپاخترها دارای میدان مغناطیسی قوی بوده و همانطور که میچرخند، در امتداد دو قطب مغناطیسی پرتوهای تابشی از خود ساطع میکنند. همانند پرتوهای فانوس دریایی، ساکنین زمینی تنها زمانی این پرتوها را میبینند که مستقیم به سمت زمین بتابند. بنابراین این طور به نظر میرسد که تپاخترها چشمک میزنند.
اخیراً یک ستاره تپنده کشف شده که دانشمندان یک اسم غیر کاریزماتیک به نام PSR J0952-0607 را روی آن گذاشتهاند. این ستاره در ابتدا در سال ۲۰۱۷ توسط تلسکوپ فضایی پرتو گاما، کشف شد؛ اما در ابتدا هیچگونه پرتو اشعه گامایی از آن مشاهده نشد. در هر حال، تلسکوپ رادیویی، Low-Frequency Array سیگنالهای رادیویی ضربانی این ستاره را کشف کرد که به دانشمندان اجازه داد از جزئیات اولیهای پیرامون آن سر در آورند.
J0952-0607 قسمتی از یک جفت ستاره باینری بوده که با یک ستاره همراه با جرمی ۵۰ برابر جرم خورشید حدوداً هر ۶٫۲ ساعت یک دور در مدار میچرخد. سرعت چرخش این ستاره تپنده ۷۰۷ بار در ثانیه است که آنرا به دومین ستاره نوترونی پرسرعت دنیا تبدیل کرده که تاکنون کشف شده است. (سریعترین ستارهای که در سال ۲۰۰۶ در مجله Science ثبت شد با سرعتی معادل ۷۱۶ در ثانیه میچرخد).
جستجوی اشعه گاما:
کشف پرتو گامایJ0952-0607 حقیقتاً یک پروژه پیچیده بوده است. دانشمندان برای جستجوی دادههای حاصل از ۸ سال مشاهده تلسکوپ پرتو گامای Fermi، جهت کشف نشانههای ضعیف پرتو الکترومگنتیک این ستاره، از یک ابرکامپیوتر به نام اطلس استفاده کردهاند. بنا به گفته این دانشمندان این جستجو بسیار چالش برانگیز بوده است. زیرا تلسکوپ اشعه گاما Fermi در طول ۸٫۵ سال مشاهده، تنها حدود ۲۰۰ پرتو گاما از این ستاره تپنده کم نور را ثبت کرده است. “در این مدت، خود این ستاره تپنده ۲۲۰ میلیارد بار چرخیده است. به عبارت دیگر، در هر میلیارد اشعه، تنها یک اشعه گاما مشاهده شده است!”
خوشبختانه محققان این پرتوها را شناسایی کرده و تأیید کردهاند که J0952-0607 واقعاً یک ستاره تپنده است.
اسرار ستارهای:
مورد اول اینکه تا قبل از ماه ژوئن ۲۰۱۱، تلکسوپ پرتو گامای Fermi، هیچ ارتعاشی از ستاره نوترونی را نشان نداده است. در این راستا دو احتمال وجود دارد، احتمال اول اینکه مدار این ستاره تپنده تغییر کرده به طوری که پرتوهای آن برای زمینیها قابل رویت شدهاند؛ اما این دانشمندان هیچ مدرکی از تغییرات مداری را پیدا نکردند. احتمال دوم اینکه ممکن است که مقدار پرتوهای گاما منتشر شده از این ستاره تپنده تغییر کرده باشد، که با توجه به سیگنال ضعیف موجود در ستاره دور، دانشمندان نمیتوانند این ایده را مورد بررسی قرار دهند.
معمای دیگر این است که این ستاره تپنده چه مقدار با زمین فاصله دارد؟ در حالی که ابزارهای رادیویی مشخص کردهاند که این ستاره و ستارههای همراه آن ۴,۴۰۰ سال نوری از زمین فاصله داشته ابزارهای اپتیکال فاصله آنها تا زمین را ۱۳,۲۰۰ سال نوری تخمین زدهاند. هنوز مشخص نیست که کدام یک از این ابزارها دقیقتر بوده و اینکه چرا این دو ابزار عددهای متفاوتی را نشان میدهند. از نظر فاصله: اگر اندازهگیریهای تلسکوپ نوری صحیح باشد، احتمالاً ستاره همراه این ستاره تپنده میبایست به شدت متراکم باشد، در محدودهای که احتمالاً هیچ همراهی برای این تپاختر مشاهده نشده است.