HDR چیست (تاثیر مهم قابلیت HDR در نمایشگر گوشی، عکاسی و تلویزیون )

HDR چیست و اصلاً چه کاربردی دارد؟ مسلماً هم در دنیای عکاسی و هم موقع فیلم دیدن با گوشی و تلویزیون در مورد قابلیت HDR شنیده‌ایم، اما نمی‌دانیم که تفاوت‌های آنها چیست و اگر از این ویژگی استفاده کنیم، چه مزایایی همراه خود دارد. در این مقاله آموزشی قصد داریم تا در مورد تمام این موارد توضیح دهیم…

ویدئوی معرفی قابلیت HDR و فرمت‌های دیگر آن

آنچه خواهید خواند:

• HDR چیست
• قابلیت HDR نمایشگر در گوشی
• فرمت‌های HDR در گوشی – HDR10، Dolby vision و…
• قابلیت HDR در دوربین گوشی چیست
• اچ دی ار دوربین گوشی چگونه کار می‌کند
• چه موقع HDR دوربین گوشی را فعال کنیم
• HDR در تلویزیون
• تفاوت HDR نمایشگر با دوربین گوشی

HDR چیست؟

اصطلاح HDR (محدوده داینامیکی گسترده) در مواقعی چون عکس گرفتن و فیلم دیدن زیاد بکار برده می‌شود. در واقع نمی‌توان با یک تعریف گفت که معنای دقیق HDR چیست و چگونه کار می‌کند؛ چراکه روند کار آن در دوربین و نمایشگر با هم متفاوت است. بر همین اساس تصمیم گرفتیم تا این قابلیت را در نمایشگر گوشی، تلویزیون و همچنین دوربین گوشی به صورت مجزا توضیح دهیم.

قابلیت HDR نمایشگر در گوشی

احتمالاً شما هم مانند ما، اولین بار اسم قابلیت HDR را در تلویزیون‌ها شنیده‌اید. دور از انتظار نبود که کمپانی‌ها این ویژگی را به گوشی‌ها هم اضافه کنند. در واقع HDR مخفف عبارت High Dynamic Range به معنای محدوده داینامیکی گسترده است، اما این اصطلاح چه معنایی دارد؟ بیایید تا این مفهوم را به شکل ساده‌تری به شما توضیح دهیم.

وقتی گفته می‌شود که نمایشگری دامنه داینامیکی وسیعی دارد؛ یعنی می‌تواند محدوده رنگ وسیعی را تولید کند تا با این کار اعتبار بیشتری به ویدئو ببخشد. در واقع، هدف از وجود قابلیت HDR در گوشی اینست که فیلم با طیف رنگی گسترده‌تر، ظاهر واقعی‌تری به خود بگیرد. پس وقتی می‌گوییم که داینامیک رنج تصویری بالاست، منظور ما اینست که نسبت به نمایشگری که داینامیک رنج استانداری دارد (SDR)، طیف رنگی بیشتری را در خروجی خود جای داده است.

مطمئناً این قابلیت تنها به ارائه رنگ خلاصه نمی‌شود. در اینگونه نمایشگرها، جدال اصلی بین روشنایی و کنتراست در تصاویر هم است تا در نتیجه با روشن‌تر شدن بخش‌های روشن، هایلایت‌ها به صورتی شگفت‌انگیز به تصویر کشیده شوند و نواحی تاریک هم با حفظ جزئیات در تصویر باقی بمانند. در اصل نمایشگری با قابلیت اچ دی ار باید بتواند مقدار نور بیشتری تولید کند. همین مسئله باعث شده تا تولید این صفحه‌نمایش‌ها سخت‌تر شود و هزینه بیشتری را روی دست سازنده بگذارد. شاید یکی از دلایلی که این مشخصه را بیشتر در گوشی‌های پرچمدار می‌بینیم، همین مسئله است.

قیمت ویژه: ۱۴,۰۸۹,۰۰۰ تومان

گوشی شیائومی Redmi Note 13 Pro ظرفیت ۵۱۲ رم ۱۲ گیگابایت

قیمت ویژه: ۷,۳۹۹,۰۰۰ تومان

گوشی شیائومی Xiaomi Poco M5s ظرفیت ۲۵۶ رم ۸ گیگابایت

قیمت ویژه: ۱۱,۱۹۹,۰۰۰ تومان

گوشی شیائومی Xiaomi Poco M6 Pro ظرفیت ۵۱۲ رم ۱۲ گیگابایت

قیمت ویژه: ۶,۴۹۹,۰۰۰ تومان

گوشی شیائومی Redmi 13C NFC ظرفیت ۲۵۶ رم ۸ گیگابایت

قیمت ویژه: ۵,۶۹۹,۰۰۰ تومان

گوشی شیائومی Xiaomi Poco M5 ظرفیت ۱۲۸ رم ۴ گیگابایت

قیمت ویژه: ۲۴,۱۹۹,۰۰۰ تومان

گوشی شیائومی ۱۳T ظرفیت ۲۵۶ رم ۱۲ گیگابایت

این روزها دیگر اکثر گوشی‌ها نمایشگرهای خوبی دارند، اما متاسفانه از قابلیت‌های آنها به صورت کامل استفاده نمی‌شود، ولی HDR کمک می‌کند تا کاربر از امکانات بسیار خوب نمایشگر استفاده کند. جالب است بدانید که اولین بار سامسونگ این قابلیت را به صنعت موبایل‌ها (با عرضه “نوت ۷”) اضافه کرد و یک سال بعد هم ال‌جی آن را به شکل بهتری در G6 بکار برد؛ به این صورت که فرمت دیگری چون HDR10 را هم به آن اضافه کرد.

قیمت گوشی در این بخش بسیار تاثیرگذار است؛ چراکه اکنون در سال ۲۰۲۳، شاهد این قابلیت در گوشی‌های پرچمدار و برخی از میانرده‌ها هم هستیم. وقتی اسم آن را در جدول مشخصات می‌بیینیم، به عنوان یکی از مزایای خرید در نظر می‌گیریم. الآن دیگر HDR فرمت‌های متفاوتی دارد که اگر می‌خواهید بدانید بهترین کیفیت HDR چیست باید آنها را بشناسید.

انواع فرمت HDR چیست در گوشی

بعد از اینکه نوت ۷ با قابلیت HDR روانه بازار شد، به دلیل استقبال کاربران، گوشی‌های دیگری هم دنباله‌روی این فنآوری شدند؛ به طوری که اکنون در سال ۲۰۲۳، شاهد انواع مختلفی از اچ دی ار از جمله: HDR10، دالبی ویژن و HDR10+ هستیم. در این بخش به اینکه تفاوت فرمت‌های HDR چیست خواهیم پرداخت.

• تفاوت در ارائه رنگ

اولین تفاوت بین این فرمت‌ها توانایی در ارائه رنگ است. بیایید با نمایشگرهای SDR (داینامیک رنج استاندارد) شروع کنیم. این نمایشگرها از عمق رنگ ۸ بیتی پشتیبانی می‌کنند. به این معنی که در هر کانال رنگ آنها (قرمز، سبز و آبی) حدود ۲۵۶ سایه (از تیره به روشن) قرار گرفته است. این عدد از حاصل عبارت ۲ به توان ۸ به دست آمده است. حال بیایید تعداد رنگی که این نمایشگر می‌تواند نشان دهد را بدست آوریم. ۲۵۶×۲۵۶×۲۵۶ (حاصل ضرب تعداد سایه‌های رنگی به تعداد کانال‌ها) نشان دهنده تعداد رنگ یک سیستم ۸ بیتی است. پس این نمایشگر می‌تواند ۱۶,۷۷۷,۲۵۶ یا حدود ۱۶ میلیون رنگ را تولید کند.

نمایشگر HDR10 از سیستم رنگی ۱۰ بیتی پشتیبانی می‌کند که یعنی در هر کانال RGB آن، حدود ۱۰۲۴ (۲ به توان ۱۰) سایه وجود دارد. نتیجه اینست که حدود ۶۴ برابر نسبت به نمایشگر قبلی، رنگ‌های بیشتری تولید می‌کند (حدود ۱ میلیارد رنگ!).

اگر به شما بگوییم که دالبی ویژن عمق رنگ ۱۲ بیتی دارد، چه نظری دارید؟ اگر تمام محاسبات لازم را انجام دهیم، به این نتیجه می‌رسیم که این سیستم ۱۲ بیتی می‌تواند حدود ۶۸ میلیارد رنگ تولید کند! حتی اگر نسبت به اچ دی ار ۱۰ هم آن را زیاد در نظر نگیریم، نسبت به ۱۶ میلیون رنگ نمایشگر ۸ بیتی واقعاً اختلاف زیادی است. نتیجه چیست؟ هر چه عمق رنگ‌ها بیشتر باشند، رنگ‌های تولید شده به واقعیت نزذیک‌تر خواهند بود. البته لازم به ذکرست که محتوای HDR10+ هم تا حد زیادی به دالبی‌ویژن شباهت دارد.

• تفاوت روشنایی

همین ابتدا بگوییم که هر چه روشنایی صفحه بیشتر باشد، نمایشگر قدرت بهتری در نشان دادن محتوای HDR خواهد داشت. واحد اندازه‌گیری که برای این مشخصه استفاده می‌شود، نیت (nits) نام دارد. نمایشگر HDR می‌تواند تا ۱۰۰۰ نیت و دالبی ویژن و +HDR10 تا ۴۰۰۰ نیت را پشتیبانی کنند. البته توجه داشته باشید که در HDR، نمایشگر برای بخش‌های روشن‎‌تر، میزان نور را افزایش می‌دهد تا ظاهر دلنشین‌تری به خود بگیرد.

• قیمت

دسترسی به فرمت‌های HDR بسیار راحت است. به این صورت که کمپانی تنها لازمست نمایشگری را انتخاب کند که در ارائه رنگ، کنتراست و روشنایی، مشخصات لازم را داشته باشد. پس قرار نیست هزینه هنگفتی را برای بکار بردن این قابلیت کنار بگذارد، اما استفاده از دالبی ویژن به همین راحتی نیست. این قابلیت کاملاً اختصاصی است، چون شرکت دالبی آن را طراحی کرده است. پس اگر یک کمپانی خواست آن را بکار ببرد، باید هزینه آن را هم به صورت جداگانه به این شرکت پرداخت کند. البته این نکته را هم در نظر داشته باشید که HDR10+ هم تا حدی شبیه به دالبی ویژن است و بیشتر، گوشی‌های پرچمدار مشخصات لازم برای بهره‌مند شدن از آن را دارند.

شرط استفاده از این قابلیت، داشتن محتوای HDR است

یک نمایشگر عالی تنها در صورتی ظاهر خوبی دارد که محتوای در حال پخش هم کیفیت خوبی داشته باشد. مثلاً فرض کنید که محتوایی کیفیت ۱۰۸۰ پیکسل دارد و حالا بخواهیم آن را روی تلویزیون ۴K نشان دهیم، قطعاً کیفیت همانی خواهد بود که فیلم نشان می‌دهد و نمایشگر تلویزیون قرار نیست آن را بیشتر کند. در نتیجه اگر محتوای HDR نداشته باشید، دیگر مهم نیست که نمایشگر اچ دی ار دارید یا خیر.

جالب است بدانید که گاهی اوقات نرم‌افزار هم قادرست تا حدی قابلیت HDR را به دستگاه اضافه کند. به عنوان مثال، گوگل مدتی پیش لیستی از دستگاه‌هایی که می‌توانند محتوای HDR را در یوتیوب نشان دهند مشخص کرد که در این بین گوشی پیکسل هم قرار داشت، در حالیکه این گوشی از قابلیت HDR پشتیبانی نمی‌کند. هر چند که سطح داینامیک رنج در این زمینه، کاملاً محدود است و نمایشگرهای HDR کار خود را به مراتب بهتر انجام می‌دهند، باز هم دیدن این ویژگی نرم‌افزاری جالب بود.

قابلیت HDR در دوربین گوشی چیست

جالب است بدانید که بیشتر کاربران بدون آنکه بدانند کاربرد واقعی قابلیت HDR در دوربین گوشی چیست در بیشتر مواقع با آن عکاسی می‌کنند. درست است که این ویژگی به عکس‌ها ظاهر جذاب‌تری می‌بخشد، اما همیشه هم اینگونه نیست. به عبارتی دیگر شما باید بدانید که HDR در دوربین گوشی چیست و هر کجا که لازم بود آن را فعال کنید.

قابلیت HDR در دوربین گوشی هم به معنای محدوده داینامیک رنج گسترده است. با این تفاوت که وقتی این اصطلاح را در عکاسی بکار می‌بریم، منظورمان در مورد تفاوت بین روشن‌ترین و تاریک‌ترین بخش تصویر است. پس وقتی قابلیت HDR در دوربین را فعال می‌کنید، هدف گرفتن تصویری با داینامیک رنج وسیع‌تر است و کاری به ارتقای کیفیت نداریم.

HDR دوربین گوشی چگونه کار می‌کند

وقتی قابلیت HDR در گوشی فعال می‌شود، دوربین پشت سر هم چند عکس با نورهای متفاوت ثبت می‌کند و در آخر با کمک نرم‌افزار این تصاویر با هم ترکیب می‌شوند و خروجی آن می‌شود تصویری که در آن جزئیات تاریک‌ترین و روشن‌ترین بخش‌ها حفظ شده‌ و به عبارتی داینامیک رنج آن گسترده است.

بیایید کمی به گذشته برویم. جایی که عکاسان حرفه‌ای‌تر به صورت دستی چند عکس می‌گرفتند و آنها را به حافظه کامپیوتر منتقل می‌کردند تا با نرم‌افزارهای حرفه‌ای‌تری چون فوتوشاپ آنها را در بهترین حالت ممکن ترکیب کنند. دقیقاً کار اچ دی در دوربین همین است، با این تفاوت که وقتی از شما نمی‌گیرد و به صورت خودکار این پروسه را خیلی سریع انجام می‌دهد.

جالب است بدانید که این قابلیت در برخی از گوشی‌ها به صورت خودکار فعال می‌شود. به این صورت که در مناسب‌ترین شرایط ویژگی HDR به صورت خودکار کارش را شروع می‌کند و عکس‌های مناسب‌تری را به ثبت می‌رساند. معمولاً این قابلیت خودکار در گوشی‌های پرچمدار به خصوص گلکسی‌ها دیده می‌شود. حال که صحبت از این گوشی‌ها شد، بد نیست که بگوییم می‌توان حتی در برخی از مدل‌ها با استفاده از دوربین، فیلم‌های HDR10+ هم ضبط کرد.

چه موقع HDR دوربین گوشی را فعال کنیم

انجام این کار بیشتر سلیقه‌ای است و نمی‌توان گفت که بهترین شرایط ثبت HDR در عکس چیست و کی آن را فعال کنید. با این حال یک سری شرایط وجود دارد که در عکاسی به عنوان بهترین مواقع برای عکاسی HDR شناخته می‌شوند که در زیر به دو مورد از آنها اشاره خواهیم کرد:

• حالت لنداسکیپ

هر زمان که مشغول عکاسی بودید، مهم‌ترین جنبه‌ای که باید به آن توجه کنید، نور است. گاهی اوقات شرایط باب میل نیست، مثلاً بیرون از خانه رفته‌اید و نور خورشید زیاد است. در این مواقع کاربرد HDR چیست ؟ در این زمان HDR می‌تواند بین لکه‌های روشن و تیره تعادل ایجاد کند و به تصویر جلوه بهتری ببخشد. البته گاهی اوقات کنتراست منظره آنقدر جذاب است که بدون فعال کردن این قابلیت هم عکسی حرفه‌ای تحویلتان می‌دهد.

• مکان‌های کم نور

اگر مسئله بر سر این است که سطح روشنایی تصویر را کمی افزایش دهید، حالت اچ دی ار به شما کمک خواهد کرد. البته به این کار به چشم معجزه نگاه نکنید، مثلاً قرار نیست یک محیط کاملاً تیره را روشن کند. این ویژگی برای کمی بالا بردن سطح روشنایی استفاده می‌شود.

چه گوشی‌هایی قابلیت عکاسی HDR دارند؟

دیگر می‌توان گفت که تقریباً تمام گوشی‌ها این قابلیت را دارند. اگر می‌پرسید که برای عکاسی چگونه HDR را فعال کنیم باید بگوییم که تنها لازمست اپلیکیشن دوربین را باز کنید و در آنجا HDR را پیدا کنید. در برخی از مدل‌ها این بخش در همان صفحه اول دیده می‌شود و در برخی از مدل‌ها هم در بخش گزینه‌های بیشتر (More) قرار گرفته است.

برای کابران شیائومی یک خبر خوب داریم. در مقاله دوربین HDR در گوشی شیائومی چیست هر آنچه که لازمست برای عکاسی با این گوشی‌ها بدانید، گفته شده است.

HDR در تلویزیون چیست

قابلیت HDR در تلویزیون چیست ؟ وقتی از HDR در تلویزیون صحبت می‌کنیم، منظورمان این است که نمایشگر می‌تواند تصاویر صفحه را به سطح بسیار بالاتری ارتقا دهد. به این صورت که اگر تلویزیونی از عهده انجام این کار به درستی بر‌آید، در فیلم‌ها، هایلایت‌ها روشن‌تر نشان داده می‌شود و کنتراست آنها هم بهتر خواهد بود. در اینجاهم مانند گوشی‌ها، رنگ‌ها به شکل واقعی‌تری نشان داده می‌شوند (به دلیل پشتیبانی از طیف گسترده رنگ‌ها و در نتیجه همه چیز دست در دست هم می‌دهند تا محتوایی که می‌بینید، بیشتر به دنیای واقعی نزدیک شود.

علاوه بر فیلم‌ها، دیگر کنسول‌های بازی مانند ایکس‌باکس و پلی‌استیشن هم عناوین بازی خود را در کیفیتی عالی ارائه می‌کنند که در این حالت، تلویزیون‌های اچ دی ار آنها را بهتر اجرا می‌کنند. در مجموع قصد داریم بگوییم که ارزش این را دارد که هنگام خرید وقت بگذارید و به دنبال قابلیت HDR در تلویزیون بگردید.

چگونه HDR را در تلویزیون فعال کنیم ؟ برای فعال کردن اچ دی ار تلویزیون شما کاری لازم نیست انجام دهید، تمام تلویزیون‌های اچ دی ار قادر هستند که محتواهای HDR10 را رمزگشایی کنند.

دو عامل مهم تاثیرگذار روی کیفیت نمایشگر: نسبت کنتراست (بالاترین حد تاریکی و روشنایی تصویر) و دقت رنگ است. وقتی از دقت رنگ صحبت می‌کنیم، منظورمان این است که توانایی نمایشگر در نشان دادن رنگ‌ها به شکل طبیعی و واقعی به چه صورت است. وقتی می‌گوییم که کاربرد HDR چیست در تلویزیون دقیقاً منظورمان به همین موارد است.

فرض کنید که دو تلویزیون مقابل شما قرار گرفته: یکی با نسبت کنتراست بالا و رنگ‌های طبیعی و دیگری هم تنها رزولوشن بالایی دارد. مسلماً هم شما و هر بیننده دیگری جذب مورد اولی می‌شوید. علت خیلی ساده است، اچ دی ار در واقع هم نسبت کنتراست را افزایش می‌دهد و هم اینکه رنگ‌ها را واقعی‌تر و تصویر را روشن‌تر به نمایش می‌گذارد و نتیجه این می‌شود که محتواهای چشم‌گیرتری را در معرض دید می‌گذارد.

روشنایی بیشتر در این مقوله معنای متفاوت‌تری دارد. اچ دی ار در واقع باعث می‌شود تا فضاهای روشن نور بیشتری به خود بگیرند تا در نتیجه عمق منظره بیشتر شوذ و آنچه که ما می‌بینیم طبیعی‌تر به نظر برسد.

از کجا بفهمیم تلویزیون HDR دارد ؟ این که بخواهیم تمام تلویزیون‌های اچ دی ار را در لیست قرار دهیم، هم وقت‌گیر است و هم محصولات جدیدتری به آن اضافه خواهد شد. اما یک کار ساده را به شما یاد می‌دهیم. نام تلویزیون خود را در گوگل جستجو کنید و مشخصات جدول آن را بخوانید.

الآن که دیگر می‌دانید مزیت داشتن تلویزیون HDR چیست آیا این مدل‌ها را خریداری می‌کنید؟

تفاوت قابلیت HDR نمایشگر با دوربین گوشی

همانطور که دیدید، این دو در واقع دو مقوله جدا از هم هستند و متاسفانه بیشتر کاربران آنها را یکی می‌دانند. تفاوت قابلیت HDR در هر دو مورد را به صورت زیر خلاصه کردیم:

• اچ دی ار نمایشگر: این قابلیت طیف رنگی بسیار گسترده‌تری دارد و به دلیل روشن‌تر کردن فضاهای روشن، نسبت کنتراست را گسترده‌تر می‌کند. نتیجه این است که آنچه می‌بینید به واقعیت نزدیک‌تر خواهد بود.
• اچ دی ار دوربین: در اینجا صحبت از تفاوت بین تاریک‌ترین و روشن‌ترین بخش تصویر است. دوربین در این حالت چند عکس با میزان نور متفاوت را می‌گیرد و بعد از ترکیب کردن آنها، تصویری را تحویل می‌دهد که داینامیک رنج آن گسترده‌تر است.

جمع بندی

در اینجا در مورد اینکه قابلیت HDR چیست و چه کاربردی دارد، صحبت شد و در نتیجه، دیدیم که این ویژگی هم برای عکاسی و هم فیلم دیدن بسیار مفید است. هر چند که نمی‌توان اج دی ار دوربین را با نمایشگر یکی دانست، اما هر دو موارد بسیار مهمی هستند که باید آنها را بشناسید.

حقیقتاً تماشای فیلم‌های اچ دی ار بر روی نمایشگرهایی که از این فنآوری پشتیبانی می‌کنند، نسبت به فیلم‌های معمولی بسیار جذاب‌تر است، به طوریکه اگر یکبار محتواهای این چنینی را ببینید، به کیفیت‌های معمولی راضی نخواهید شد.

حال که می‌دانید در عکاسی و فیلم دیدن تفاوت HDR چیست چه نظری در مورد آن دارید؟ آیا گوشی شما محتوای اچ دی ار پخش می‌کند؟